در جراحی لیزیک، از نوع خاصی از لیزر برای تغییر دقیق شکل بافت شفاف و گنبدی‌شکل در جلوی چشم (قرنیه) برای بهبود بینایی استفاده می‌شود.
در چشم‌هایی که بینایی طبیعی دارند، قرنیه نور را دقیقاً روی شبکیه در پشت چشم خم می‌کند (انکسار). اما با نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم بودن چشم، نور به اشتباه خم می‌شود و منجر به تاری دید می‌شود.
عینک یا لنزهای تماسی می‌توانند بینایی را اصلاح کنند، اما تغییر شکل قرنیه نیز انکسار لازم را فراهم می‌کند. اما مشکل کجاست؟
پاسخ این سوال به آناتومی چشم برمی‌گردد که جراحی لیزیک، گزینه‌ای برای اصلاح یکی از این مشکلات بینایی است:
نزدیک بینی (myopia)
زمانی‌که کره چشم شما کمی بلندتر از حد طبیعی است یا زمانی که قرنیه به شدت منحنی می‌شود، پرتوهای نور در جلوی شبکیه متمرکز می‌شوند و دید دور را تار می‌کنند. شما می‌توانید اجسامی را که نزدیک هستند به وضوح ببینید، اما آنهایی را که دور هستند نه.
دوربینی (hyperopia)
زمانی که کره چشم کوتاه‌تر از حد متوسط باشد یا قرنیه بیش از حد صاف است، نور به جای تمرکز بر روی آن، پشت شبکیه چشم متمرکز می‌شود. این باعث می‌شود، دید نزدیک و گاهی اوقات دید دور، تار شود.
آستیگماتیسم (Astigmatism)
زمانی‌که قرنیه به طور ناهموار منحنی یا مسطح می‌شود، نتیجه آستیگماتیسم است که تمرکز دید نزدیک و دور را مختل می‌کند.
اگر قصد جراحی لیزیک را دارید، احتمالاً از قبل از عینک یا لنز استفاده می‌کنید. چشم پزشک با شما در مورد اینکه آیا جراحی لیزیک یا سایر روش‌های انکساری مشابه گزینه‌ای است که برای شما مفید است بیشتر با شما صحبت کرده و قبل از جراحی لیزیک راهنمایی می‌کند.
عوراض لیزیک
جراحی لیزیک کم‌عارضه‌ترین و کم‌خطرترین جراحی چشم است. اما برخی از عوارض جانبی جراحی لیزیک چشم، به ویژه خشکی چشم و مشکلات موقت بینایی مانند خیرگی، نسبتاً رایج هستند که البته این موارد معمولاً پس از چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند و تعداد کمی از افراد آن را یک مشکل طولانی‌مدت می‌دانند.
خشکی چشم با عمل لیزیک
عمل لیزیک باعث کاهش موقت تولید اشک می‌شود. برای شش ماه اول یا بیشتر پس از جراحی، چشمان شما ممکن است احساس خشکی غیرمعمولی داشته باشند. خشکی چشم می‌تواند کیفیت بینایی شما را کاهش دهد.
البته متخصص چشم، قطره چشمی یا اشک مصنوعی را برای خشکی چشم تجویز می‌کند که نباید از استفاده درست آن غافل شوید.
دو بینی با عمل لیزیک
در شب بعد از جراحی ممکن است، مشکل بینایی داشته باشید. ممکن است متوجه افزایش حساسیت به نور، تابش خیره کننده، هاله‌های اطراف نورهای روشن یا دید دوگانه شوید که جای نگرانی نیست و در چند روز آینده بعد از لیزیک این مشکلات به مرور رفع می‌شوند.
توجه داشته باشید که از دست‌دادن یا تغییر بینایی به ندرت از عوارض لیزیک می‌تواند باشد. در واقع لیزیک منجر به از دست دادن بینایی شما نمی‌شود.
اگر این شرایط را دارید، لیزیک نکنید
- اختلالات خود ایمنی، مانند روماتیسم مفصلی
- سیستم ایمنی ضعیف ناشی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا HIV
- خشکی چشم مداوم
- تغییرات اخیر در بینایی به دلیل مصرف داروها، تغییرات هورمونی، بارداری، شیردهی یا عدم تناسب سنی
- التهاب قرنیه، اختلالات پلک، آسیبهای چشمی یا بیماریهای چشمی مانند یووئیت، هرپس سیمپلکس که ناحیه چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گلوکوم یا آب مروارید
اگر این 6 ویژگی را دارید، لیزیک نکنید
- بیماری چشمی دارید که باعث نازک شدن و برآمدگی قرنیه میشودیا اگر سابقه خانوادگی آن را دارید.
- دید کلی نسبتا خوبی داشته باشید.
- نزدیک بینی شدید دارید.
- مردمکهای بسیار بزرگ یا قرنیههای نازک داشته باشید.
- تغییرات چشمی مرتبط با افزایش سن داشته باشید که باعث می‌شود بینایی کمتر باشد.
- ورزش‌های تماسی که ممکن است با ضربههایی به صورت همراه باشد، انجام میدهید.
6 اقدام قبل از عمل لیزیک
- از آرایش چشم در روز قبل و روز جراحی اجتناب کنید.
- اگر لنز تماسی نرم استفاده می‌کنید، یک هفته قبل از لیزیک آن را از چشم خود خارج کنید.
- اگر لنز تماسی سخت استفاده می‌کنید، از 2 هفته قبل از لیزیک آن را باید خارج کنید.
- عینک آفتابی مناسب همراه داشته باشید (رنگ شیشه آبی یا بنفش نباشد)
- هرگونه عطر، ادکلن و مواد معطر در زمان لیزیک می‌تواند روی دستگاه لیزر تاثیر گذاشته و نتیجه جراحی شما را تغییر دهد.
- در شب قبل از جراحی لیزیک صورت و اطراف چشمهای خود را کامل شسته و تمیز کنید، برای روز جراحی نیز حتماً استحمام کرده باشید.
لیزیک چشم چگونه انجام می‌شود؟
عمل لیزیک معمولا در 30 دقیقه یا کمتر تکمیل می‌شود. در طول عمل، شما به پشت روی یک صندلی دراز می‌کشید. ممکن است برای کمک به آرامش به شما دارو داده شود اما بیهوشی کامل ندارید.
پس از قرار دادن قطره‌های بی‌حس‌کننده در چشم، پزشک از ابزاری برای باز نگه‌داشتن پلک‌های شما استفاده می‌کند.
یک حلقه مکش که درست قبل از بریدن فلپ قرنیه روی چشم شما قرار می‌گیرد، ممکن است باعث احساس فشار شود و دید شما ممکن است کمی تار شود که جای هیچ نگرانی نیست.
متخصص چشم شما از یک تیغه کوچک یا لیزر برای دسترسی به بخشی از قرنیه که قرار است تغییر شکل دهد، استفاده می‌کند.
با استفاده از یک لیزر برنامه‌ریزی شده، جراح چشم شما، قسمت‌هایی از قرنیه شما را تغییر می‌دهد.
در طول جراحی، از شما خواسته می شود که روی یک نقطه نوری تمرکز کنید. خیره‌شدن به این نور به شما کمک می‌کند تا چشم خود را ثابت نگه دارید در حالی که لیزر شکل قرنیه شما را تغییر می‌دهد. هنگامی که لیزر بافت قرنیه شما را از بین می‌برد، ممکن است بوی مشخصی را تشخیص دهید. برخی افراد بویی شبیه بوی سوختن مو را توصیف می‌کنند.
در صورت نیاز به عمل لیزیک در هر دو چشم، پزشکان معمولاً این عمل را در یک روز انجام می‌دهند.
اقدامات لازم بعد از لیزیک
بلافاصله پس از جراحی، چشم شما ممکن است خارش، احساس وجود شن در داخل چشم، سوزش و آبریزش داشته باشد. احتمالاً تاری‌دید نیز خواهید داشت. شما معمولاً درد کمی را تجربه خواهید کرد و معمولاً بینایی خود را به سرعت به دست می‌آورید.
ممکن است به شما داروی ضد درد یا قطره چشمی داده شود تا چند ساعت بعد از عمل راحت باشید. همچنین ممکن است چشم پزشک از شما بخواهد که در شب تا زمانی که چشم شما بهبود یابد، یک محافظ روی چشم خود قرار دهید یا عینک دودی رو از چشم خود برندارید.
بعد از جراحی می توانید ببینید، اما بینایی شما فوراً واضح نخواهد بود. حدود دو تا سه ماه پس از جراحی طول می‌کشد تا چشم شما بهبود یابد و بینایی شما تثبیت شود. شانس شما برای بهبود بینایی به میزان بینایی شما قبل از جراحی وابسته است.
یک تا دو روز پس از جراحی یک قرار ملاقات با چشم پزشک خواهید داشت. او نحوه بهبود چشم شما را می‌بیند و هرگونه عارضه‌ای را بررسی می‌کند.
ممکن است چند هفته طول بکشد تا بتوانید دوباره از لوازم‌آرایش دور چشم خود استفاده کنید. همچنین قبل از سرگیری ورزش‌های تماسی، شنا یا استفاده از جکوزی چندین هفته باید صبر داشته باشید.
درصد موفقیت لیزیک چقدر است؟
لیزیک در اکثر موارد بینایی را بدون دردسر عینک یا لنزهای تماسی بهبود می‌بخشد. به طور کلی، شما شانس بسیار خوبی برای دستیابی به دید 20/25 یا بهتر بعد از جراحی انکساری دارید.
بیش از 8 نفر از هر 10 نفری که تحت عمل لیزیک قرار گرفته‌اند، دیگر نیازی به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی برای اکثر فعالیت‌های خود ندارند.
نتایج شما به عیب انکساری خاص چشم شما و سایر عوامل بستگی دارد. افراد با درجه کم نزدیک‌بینی بیشترین موفقیت را در جراحی انکساری دارند. افرادی که دارای درجه بالایی از نزدیک‌بینی یا دوربینی همراه با آستیگماتیسم هستند، نتایج قابل پیش‌بینی کمتری دارند
به ندرت چشم برخی افراد به آرامی به سطح بینایی که قبل از جراحی داشتند باز می‌گردد. این ممکن است به دلیل شرایط خاصی مانند بهبود غیرطبیعی زخم، عدم تعادل هورمونی یا بارداری اتفاق بیفتد. گاهی اوقات این تغییر در بینایی به دلیل مشکلات چشمی دیگری مانند آب مروارید است. در مورد هرگونه تغییر بینایی با پزشک خود باید صحبت کنید.